Een drietal bijzondere grafstenen Een drietal bijzondere grafstenen
Een drietal bijzondere grafstenen

Het kerkhof rondom de Sint-Agathatsjerke is naar aan te nemen van eerdere datering dan de zaalkerk zelf en heeft dan ook de monumentenstatus. Op dit monumentale kerkhof zijn drie grafstenen/zerken sinds 2020 tot monument verklaard. De gemeenteraad van Smallingerland heeft in 2017 besloten dat bijzonder, waardevolle grafstenen/zerken behouden moeten blijven. Na een inventarisatie van alle “begraafplaatsen” in de gemeente zijn drie grafstenen op dit kerkhof tot monument verklaard. En dat schept verplichtingen.

Welke drie grafstenen zijn tot monument verklaard en op basis waarvan? Om met dit laatste te beginnen, behalve de ouderdom van de grafsteen bepalen meer factoren waarom het tot monument wordt verklaard. Dat zijn o.a. de vormgeving, materiaalgebruik. Voor de instandhouding kan ook een rol spelen dat de overledene van betekenis was of omdat er verwezen wordt naar een speciale gebeurtenis.

Uitgezonderd de veel oudere sarcofagen op het kerkhof is de oudste grafsteen op het kerkhof te Oudega te vinden op grafnummer A-R20-19. Deze grafsteen is een in de lengte gehalveerde oorspronkelijke octogonale (achthoekig) stoeppaal met bolle kop van Belgisch hardsteen. Op de vlakke zijde staan de gegevens betreffende de overledene. Hisder Fokkes Fokkema (21-4-1747/19-3-1815) Vanwege de karakteristieke vormgeving, materiaalgebruik, belettering en ouderdom moet deze grafsteen behouden blijven. De ouders van Hisder Fokkes zijn Fokke Broers ( 1702-1775) en Rixtje Jans (1704-1779). Hisder trouwt met Wimke Jans (1753-1844). Volgens het Quotisatiekohier van 1803 betaalt Hisder voor de armlastigen op de grietman na het hoogste bedrag. Hisder moet een welgestelde boer zijn geweest.

Op grafnummer A-R27-04 vinden we het tweede monument. Hier liggen begraven Trijntje Gooitzens Riemersma (12-10-1850/14-6-1884) en haar echtgenoot Jan Jelles Wagenaar (18-10-1845/27-4-1921) Het materiaal, Belgisch hardsteen en de elegante decoratie van palmtakken zijn doorslaggevend voor de status. Onderaan is de naam van  steenhouwer de Vries uit Leeuwarden gegraveerd. Het echtpaar is overleden te Nijega. Jan Jelles sluit in 1888 een tweede huwelijk met Wietske Hamstra, weduwe.

Op grafnummer A-R39-01 is de derde grafsteen te vinden. Hier liggen begraven Gjalt Wietzes Welling (7-1-1796/16-6-1846) en zijn kleinzoon Gjalt Wietzes Welling (8-3-1854/13-3-1854). Gjalt Wietzes Welling was getrouwd met Trijntje Reinders Kielstra (1797-1826) en sluit een tweede huwelijk met Jeltje Hanzes Herder (1804-1871). Gjalt Wietzes was veer/beurtschipper en koopman te Oudega. Kleinzoon Gjalt Wietzes was zoon van Wietses Gjalts Welling (1827-1891), die beurtschipper en caféhouder was. Deze grafsteen is op basis van zijn vormgeving en de relatie tussen de namen op de steen tot monument verklaard.

Opm:
Stoeppalen zijn in oude steden te vinden, verbonden met een ketting markeren zij het erf van een huis.


 
 
Gewelfbeschildering van Jacob Por - Onderzoek Gewelfbeschildering van Jacob Por - Onderzoek
Het gewelf in de Sint-Agathatsjerke

Het bestuur van de Stichting Sint-Agathatsjerke heeft opdracht gegeven de kwaliteit van de gewelfschildering in de kerk te onderzoeken. In de maand mei zal een fotograaf de schildering in beeld brengen en begin juli zullen er steigers in de kerkzaal geplaatst worden voor fysiek onderzoek.

Veel oude kerken hadden vroeger gewelf schilderingen. Na de Reformatie zijn er veel verdwenen. Echter ook de periode er na zijn er nog wel gewelven beschilderd zoals in Lemmer en Aldeboarn.

Bij de restauratie van 1921 zijn er in de kerk te Oudega beschilderingen aangebracht. De opdracht ging toen naar Jacob Por, destijds een autoriteit betreffende muur-en gewelf schilderingen. Por vond in zijn werk ‘behouden’ belangrijker dan vernieuwen. Hij gebruikte rode kleuren en decoraties die lijken op tapijt verwante patronen, in Art-Deco stijl.

De schilderingen zijn inmiddels 100 jaar oud en de vraag is of er onderhoud moet worden gepleegd. Moet het ‘behouden’ blijven of moeten er ‘vernieuwingen’ plaats vinden. Sowieso moet de chemische samenstelling van de verven onderzocht worden.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslân, de provincie, Haersma de With stichting en de P.W. Janssen’s Friesche Stichting geven subsidie voor dit onderzoek.

Daarna zal het bestuur moeten beslissen of er overgegaan moet worden tot behandeling van de gewelf schildering. Daarvoor zullen dan wel een aantal fondsen moeten worden aangeschreven.

 
 
Stichting Sint Agathatsjerke Stichting Sint Agathatsjerke
Gelijktijdig met de oprichting van de Protestantste Gemeente Oudega (Sm) is de "Stichting Sint-Agathatsjerke" opgericht.

De Stichting is een Kerkelijke Stichting en legt verantwoording af aan de Protestantse Gemeente te Oudega (Sm). Hiertoe zijn er in gezamenlijk overleg statuten opgesteld, waarin de taken en verantwoordelijkheden zijn beschrevenvan de Stichting en de PG, mede gericht op het verkrijgen en behouden van de ANBI status.

Primair heeft de Stichting tot doelstelling:

De instandhouding van de Sint-Agathatsjerke en begraafplaats met aan- en toebehoren

 
In het kader van haar doelstelling heeft zij in het bijzonder de volgende taken en/of bevoegdheden en/of rechten en/of verplichtingen overgedragen gekregen:
  1. Het beheren van het vermogen;
  2. Het om niet ter beschikking stellen van de Sint-Agathatsjerke aan de Protestantse Gemeente te Oudega (Sm) voor gebruik van erediensten en andere kerkelijke activiteiten;
  3. Het open stellen van de begraafplaats voor inwoners van het dorp Oudega (Sm) en leden van de Protestantse Gemeente te Oudega (Sm);
  4. Het open stellen van de Sint-Agathatsjerke voor andere niet kerkelijke activiteiten. 

Met het vormen van de Stichting hopen wij, samen met de Protestantse Gemeente, dat onze prachtige en monumentale kerk voor het hele dorp tot in lengte van jaren in stand kan worden gehouden.

Via dit menu, kunt u diverse zaken vinden m.b.t. de Stichting, door naar de submenu's door te klikken.

O.a. vindt u hier info over
  • ANBI
  • Statuten
  • Bijzondere regelingen
  • Financiële zaken
 
Sint Agathatsjerke

Sint Agathatsjerke
Sint Agathatsjerke
Meer dan negen (!) eeuwen geschiedenis staat hier. Met zijn robuuste verschijning straalt de kerk dat ook uit, alsof hij er altijd al stond en zal blijven staan. 
lees meer »
 
Agatha

Agatha
lees meer »